Powstanie królestw hellenistycznych

Pierwsi władcy hellenistyczni stanęli przed tym samym problemem, z jakim zmagają się wszyscy nowi monarchowie - jeśli chcieli stać się założycielami dynastii i przekazać władzę swoim potomkom, musieli znaleźć uzasadnienie dla swoich rządów. Troska o trwałość dynastii spowodowała, że hellenistyczne królowe, córki znakomitych rodów i matki następców tronu, cieszyły się znacznym prestiżem. Pozycja następcy tronu w ostatecznym rozrachunku zależała od jego osobistych zdolności i wpływów. Miasto Ilion w północno-zachodniej Anatolii, obdarzając w latach siedemdziesiątych III wieku p.n.e. zaszczytami syna i następcę Seleukosa, Antiocha I (panował w latach 281-261 p.n.e.), tak uzasadniło swoją decyzję: "Uczynił swoje królestwo kwitnącym przede wszystkim za sprawą swojej cnoty, ale także z bogów pomocą" w hellenistycznych monarchiach najważniejsze były zatem osobiste przymioty króla, a nie dziedziczne przywileje. Z tego powodu monarchie te określa się często mianem "monarchii osobistych".

 

W okresie hellenistycznym powstało też kilka mniejszych państw. Najsłynniejszym spośród nich było królestwo Attalidów w Anatolii, mające za stolicę bogate miasto Pergamon. Attalidzi byli dość silni, by obronić się przed najazdem zbrojnych hord ludów celtyckich zwanych Galami, które w III wieku p.n.e., wyruszywszy ze swoich siedzib w północnej Europie, zaatakowały królestwo pergamońskie. Pobitych Galów Attalidzi osadzili w Anatolii, na ziemiach zwanych odtąd Galacją. Nowe królestwo powstało też w Azji Środkowej, na obszarach dzisiejszego Afganistanu - w połowie III wieku p.n.e. baktryjscy Grecy pod wodzą Diodotosa I wyzwolili się spod władzy Seleukidów i utworzyli własne państwo. Jego mieszkańcy, których przodków osadził w Baktrii Aleksander Wielki, osiągnęli wysoki poziom rozwoju cywilizacyjnego, ponieważ ich kraj leżał na skrzyżowaniu szlaków handlowych łączących Indie i Chiny ze światem śródziemnomorskim. Choć królestwo baktryjskie w końcu I wieku p.n.e. upadło pod naporem azjatyckich najeźdźców, przybyłych z ziem leżących na północ od rzeki Oksos (dzisiejsza Amu Daria), region ten nadal pozostał krainą, gdzie krzyżowały się tradycje filozoficzne, artystyczne i religijne Wschodu i Zachodu.